نمی دانم چه موضوعی را برای پایان نامه انتخاب کنم؟


Deprecated: Function create_function() is deprecated in /var/www/learnpsychology.ir/public_html/ehsabd/wp-content/plugins/wordpress-23-related-posts-plugin/init.php on line 205

Deprecated: Function create_function() is deprecated in /var/www/learnpsychology.ir/public_html/ehsabd/wp-content/plugins/wordpress-23-related-posts-plugin/recommendations.php on line 182

Deprecated: Function create_function() is deprecated in /var/www/learnpsychology.ir/public_html/ehsabd/wp-content/plugins/wordpress-23-related-posts-plugin/init.php on line 205

سوالی که همه ما که در تحصیلات تکمیلی قرار داریم حداقل چند بار به آن فکر می کنیم و هزار بار از دیگران می شنویم. انگار همه در این موضوع سردرگم هستند که چه موضوعی را انتخاب کنند. من هم مانند همه دانشجویان مدت زیادی را در سردرگمی، اضطراب، و احساس فشار به واسطه تعیین موضوع پایان نامه سپری کردم اما در نهایت به نتایجی رسیدم که در اینجا سعی می کنم برخی از تجربیاتم را به اشتراک بگذارم. امیدوارم برای شما مفید باشد و شما راحت تر این موضوع را پشت سر بگذارید:

موضوع در خلأ متولد نمی شود!

نمی دانم دقیقا چه طور کار می کند، اما ظاهرا ذهن ما این طور است که موقعی می تواند خلاقیت به خرج دهد که در معرض اطلاعات قرار گیرد. اگر بخواهید موضوع خوبی پیدا کنید که هم خلاقانه باشد و هم به آن علاقه زیادی داشته باشید، باید مدت زیادی فقط در دنیای علم چرخ بزنید. این گشت و گذار می تواند محدود به یک حوزه خاص شود مثلا حافظه. اما می توانید خودتان را محدود نکنید و باز موضوعات مختلف را مطالعه کنید. این مطالعه لازم نیست خیلی عمیق باشد، اما لازم است نسبتا گسترده باشد. به مقالات مختلفی که در رشته شما چاپ شده است نگاه کنید (عمدتا مقالات خارجی) و از موضوعات متنوعی که روی آن ها کار شده لذت ببرید تا بالاخره موضوع خود شما هم به ذهنتان برسد

مواظب مغزتان (خلقتان) باشید!

فراموش نکنید خلاقیت و کار آکادمیک نیازمند آرامش، شادی و نشاط است. افکار خودتان را به سمتی سوق دهید که کمک کند خلقتان بالا بماند و شاد باشید. هیچ چیز بیش تر از اضطراب و افسردگی ذهن پویا و خلاق شما را از کار نمی اندازد و یادتان باشد در مقابل هر پدیده ای می توان افکار مثبت و افکار منفی داشت. هنگامی که پژوهش های غربی متنوع را می بینید می توانید از تنوع و ذهن پویای صاحبانشان احساس وجد کنید و البته می توانید به این فکر کنید که هیچ موقع نخواهید توانست چنین پژوهش هایی انجام دهید. این شما هستید که تصمیم می گیرید چه طور فکر کنید. اما احتمالا اگر مثبت فکر کنید به نتایج بهتری می رسید، چون مغزتان بهتر کار می کند!

اولین موضوعی که به ذهنتان رسید انتخاب نکنید

در انتخاب موضوع عجله نکنید. ذهن شما به تدریج انتخاب های زیادی در اختیار شما قرار خواهد داد؛ اگر آن را باز بگذارید. موضوعاتی را که به ذهنتان می رسد یادداشت کنید و در مورد هر کدام ویژگی های زیر را برای خودتان بنویسید تا تصمیم گیری برایتان آسان تر شود:

  1. چه قدر به این موضوع علاقه دارم و چه قدر برایم جالب است

  2. برای اجرای این پژوهش به چه گروهی از افراد نیاز دارم؟ آیا به آن ها دسترسی دارم؟

  3. چه تعداد فرد لازم است در پژوهش من شرکت کنند؟

  4. چه ابزارهایی (پرسشنامه ها یا تست های رایانه ای یا …) نیاز دارم؟

  5. چه قدر در مورد موضوع مطالعه قبلی داشتم؟ و یا به آن تسلط دارم؟

  6. چه قدر این موضوع تازه (novel) است و آیا چیزی به علم اضافه می کند؟

پشت کار را از دست ندهید

برای اکثر دانشجویان تا هنگامی که به انتخاب موضوع پایان نامه می رسند، روند آکادمیک یک روند سرراست است. برای درس کتاب یا جزوه مشخص می شود و آن را می خوانیم و امتحان می دهیم. برای سمینارها موضوع مشخص می شود و خیلی سخت گیری برای جدید بودن آن وجود ندارد و همیشه جمع آوری یافته های دیگران راحت تر از اجرای یک پژوهش جدید است. انتخاب موضوع پایان نامه این طور نیست همان طور که خیلی از موضوعات جدی دیگر زندگی این طور نیست. انتخاب موضوع دارای حدی از عدم اطمینان است، یک فرایند شامل تعدادی سعی و خطا است. چه بسا موضوعی بسیار شما را جلب می کند، اما بعد از مدتی می فهمید جواب سوالی که دنبالش می گردید قبلا داده شده است. موضوع دیگری هم تازه و هم خلاقانه و جالب است اما متوجه می شوید اجرای آن برای شما ممکن نیست. و مشکلات دیگری که ممکن است پیش بیاید. وقتی با چنین شکست هایی مواجه می شوید باید به خودتان یادآوری کنید همه افرادی که قدم در وادی پژوهش گذاشتند چندین بار موضوع خودشان را عوض کردند تا بالاخره شرایط برای پژوهششان مهیا شود. باید به خودتان یادآوری کنید که “نباید پشت کارم را از دست بدهم و نباید از پیدا کردن موضوع دلخواهم نا امید شوم!”

Future Research دوست شما است

برای پیدا کردن موضوع مهم و جدید Future Research های مقاله های قبلی به خصوص مقالات بررسی (review) را از دست ندهید.

نکته ای در باب کاربردی بودن

احتمالا بسیاری از کسانی که وارد رشته های روانشناسی و علوم اجتماعی می شوند، دغدغه های کاربردی دارند. احتمالا آن ها وقتی از کنار مشکلات موجود در جامعه یا افراد اطرافشان می گذرند، لحظه ای درنگ می کنند و می اندیشند که “چرا؟” و “چه می توان کرد؟”. من فکر می کنم این ها دغدغه های ارزشمندی هستند و حتما ارزش زیادی برای پیگیری دارند. اما گاهی اوقات پیش می آید که دانشجویان تحصیلات تکمیلی در یک دوگانه گیر می افتند: دوگانه تئوری و کاربرد. گاهی اوقات ما در مورد یک موضوع زیاد مطالعه کردیم و بر آن مسلط شدیم و می توانیم یک پایان نامه را با سرعت مناسب و دقت و تسلط لازم به انجام برسانیم. اما یک لحظه به ذهنمان می رسد که “چه فایده ای دارد؟”. یک لحظه به این فکر می کنیم که این موضوع ممکن است کاملا تئوری باشد و هیچ فایده ای برای حل مشکلات جامعه ما نداشته باشد. اگر شما یکی از افرادی هستید که به این موضوع فکر می کنید، من فکر می کنم باید قدر این دغدغه را بدانید اما شرایط گذراندن یک دوره تحصیلات تکمیلی (ارشد یا دکتری) به صورتی است که همیشه نمی توانید دغدغه هایتان را پی بگیرید. اگر مجموع شرایطی که بالا ذکر شد برای یک کار کاربردی مطابق با آن چیزی که دغدغه شما بود به صورتی قابل انجام وجود داشت، خیلی خوب است که دغدغه خود را پیش بگیرید. اما اگر این شرایط پیش نیامد نگران نباشید. در مورد پایان نامه خودتان به عنوان “ثمره عمرتان” نگاه نکنید. این فقط یک دوره کوتاه از زندگی شما با مدل دانشمند-متخصص است. بعد از دوره دکتری شما آزاد خواهید بود تا علاقه خودتان را پی بگیرید. البته آن موقع هم باید تصمیم بگیرید که چه تخصصی را می خواهید پی گیری کنید و نمی توانید در همه حوزه ها متخصص شوید و هر تصمیمی که می گیرید چند سالی شما را محدود خواهد کرد چون به دست آوردن تسلط و تخصص در یک حوزه زمان می برد و هنگام تغییر حوزه همیشه یک دوره برای ایجاد این تخصص لازم است. چیز دیگری که می توانید به آن توجه کنید این است که بسیاری از مهارت هایی که در این دوره یاد می گیرید در محدوده گسترده ای از موضوعات به کار شما می آیند مثلا اگر با تحلیل عاملی، مدل سازی، شیوه رفرنس دهی، یا نحوه نوشتن مقاله و ارتباط با نشریه مهارت به دست آورید، این مهارت ها در حوزه های دیگر هم به کار شما می آیند.

یک فکر در “نمی دانم چه موضوعی را برای پایان نامه انتخاب کنم؟”

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *